Aleja Lipowa

     Głubczyce to jedno z najstarszych miast w Polsce, które prawa miejskie otrzymało w I połowie XIII wieku. W dokumencie z 1265 r. król czeski Przemysł Ottokar II podarował miastu las, położony przy szosie do Prudnika (Neustadt). Do połowy XVIII w. wspomniany las służył mieszczanom i okolicznym mieszkańcom głównie jako źródło pozyskiwania drewna i kamienia oraz teren łowiecki. W II połowie XIX w. w Głubczycach, podobnie jak w całej Europie, zmieniło się postrzeganie położonych w pobliżu lasów i zagajników przez ówczesnych mieszkańców miast. Stąd głubczycki las miejski, podobnie jak w innych rejonach Europy, stopniowo zamieniano w miejsce odpoczynku mieszczan. Pierwsze działania zmieniające charakter lasu przypadają     na lata  i 80. XIX w. Natomiast od pocz XX w. do lat 30. XX w. w naszym lesie dokonano wielu zmian, zrealizowano wiele nowych inwestycji, a stare rozwiązania poddano gruntownej  rewitalizacji. Do najistotniejszych należały: uregulowanie i oznakowanie dróg i alei leśnych; zagospodarowanie 2 stawów; wzniesienie leśniczówki w pobliżu stawów (zamienionej później na gospodę), restauracji, gospody przy drodze, stacji kolejowej, przystanku kolejowego  w sąsiedztwie pola namiotowego, urządzenie nowoczesnej strzelnicy . W ciekawszych miejscach ustawiono drewniane stoły i ławy.  Działania te umożliwiły Głubczyczanom i turystom masowy wypoczynek na łonie natury. Osobliwą atrakcją lasu był rosnący w pobliżu dawnego nadleśnictwa (przy drodze do Prudnika-obecnie zachowały się jedynie pozostałości ruin po budowli) stary buk , nazywany bukiem Ottokara, który liczył sobie kilkaset lat i chętnie reprodukowany był na widokówkach pamiątkowych. Las głubczycki był bardzo popularny wśród mieszczan i w okolicy, o czym świadczy duża liczba sprzedawanych biletów i karnetów  w latach 30. XX w. (ok. 20 000 rocznie). W głubczyckim lesie, poza naszymi  mieszczanami, odpoczywali mieszkańcy Głogówka, Prudnika, Raciborza i odleglejszych terenów Śląska. Turystyka w głubczyckim lesie przynosiła znaczne dochody miastu, a o samym mieście mówiono, że tu przyjeżdża się na odpoczynek.

     Popularność lasu głubczyckiego na Śląsku i jego rozwój był możliwy dzięki dobrej komunikacji z okolicznymi miejscowościami. Istniejące wówczas połączenia kolejowe zapewniały turystykę masową. Natomiast mieszkańcy Głubczyc i turyści przybywający do miasta na dłuższy odpoczynek korzystali głównie z drogi prowadzącej do Prudnika (Neustadt) zwanej Prudnicką, przy której położony jest las miejski.  Droga ta istniała już w średniowieczu i zaznaczona jest na wielu dawnych planach miasta. Wzrost  zainteresowania wypoczynkiem w lesie podmiejskim i duża liczba odwiedzających go turystów spowodowała, że w latach 20. XX w. (a przed 1927r. )[1] ówczesne władze miasta zamieniły istniejąca dotychczasową szosę w aleję spacerową. Działaniom tym sprzyjała niewielka odległość lasu od miasta.  Zamiana funkcji z komunikacyjnej na komunikacyjno-rekreacyjną wymusiła inwestycję w dodatkowe nasadzenia drzew.  Dlatego na trasie od miasta do najbliższej wsi Kwiatoniów (Blümsdorf) drogę  obsadzono lipami (ponieważ w jej pobliżu znajdowała się leśniczówka przy drodze, a od południa historyczna gospoda). Natomiast na odcinku łączącym miasto z krajem lasu, wzdłuż drogi, wytyczono dodatkową  ścieżkę dla pieszych i utwardzono ją drobnym tłuczniem (podobnie jak alejki w parku miejskim).  Tak powstała aleja zintegrowała las z miastem, a jej główną zaleta było umożliwienie turystom i mieszkańcom miasta bezpieczne spacerowanie w cieniu drzew. W 2017r.  wzdłuż alei wykonano oświetlenie, droga otrzymała nową nawierzchnię asfaltową, a ścieżka spacerowa została wysypana specjalnym grysem. Wzdłuż alei ustawiono nowe ławki.

     Obecnie aleja ma status pomnika przyrody. Stare piękne lipy, choć kruche i kłopotliwe w utrzymaniu, tak jak dawniej, dają cień dzisiejszym spacerowiczom. Po 100 latach Aleja Lipowa nadal spełnia swoją rolę komunikacyjno-rekraacyjną. Możemy narzekać, że drzewa czynią ją zbyt wąską i przez to mniej bezpieczną, lecz pamiętajmy, że takich cudów natury ubywa z każdym rokiem z naszego krajobrazu. Może warto pamiętać, że mieliśmy szczęście, ponieważ na długo przed naszym pojawieniem się na tym świecie aleja już była. Dajmy szansę tym co przyjdą po nas, by też mogli cieszyć się jej pięknem. Więc drodzy Rodacy: sadźmy drzewa nowe w miejsce wyciętych starych egzemplarzy, a śmieci zabierajmy ze sobą. Pomimo wielu powodów, dla których musimy się spieszyć, to jadąc aleją lipową zwolnijmy i cieszmy się jej pięknem-może wtedy sama jezdnia wyda nam się nieco szerszą i drzewa na jej poboczu nie będą nam przeszkadzały.

[1]Najstarszym znanym nam planem miasta, na którym zaznaczono opisaną powyżej aleję lipową jest plan głubczyckiego historyka Roberta Hofrichtera, który powstał najprawdopodobniej w 1927r – ze zbiorów Archiwum Państwowego w Gliwicach ZKs_611(1).

• Źródła:

1. R. Hofrichter, „Heimatkundes des Kreises Leobschütz”, Tl.2,H.2, Leobschütz 1911
2. F. Minsberg, „Geschichte der Stadt Leobschütz”, Neisse 1828
3. A. Scheer, „Der Leobschützer Stadwald”, „ Leobschützer – Kalender” 1937, s. 80
4. K. Maler, „Dzieje Głubczyc w latach 1742-1945”, Krapkowice
5. R.Hofrichter, Plan von Leobschütz”, 1927r., Archiwum Państwowe w Gliwicach ZKs_611(1)