Święty Florian (Florian z Lauriacum) urodził się ok. 250 roku w Zeiselmauer (Dolna Austria). Dowódca wojsk rzymskich stacjonujących w Mantem (obecnie w północno-wschodniej Austrii). Podczas prześladowania chrześcijan przez Dioklecjana został aresztowany wraz żołnierzami, za odmowę oddania czci pogańskim bogom poddany torturom. Biczowany, rozszarpywany żelaznymi hakami, następnie zatopiony w rzece Enns z uwiązanym kamieniem u szyi. Miało się to stać 4 maja 304 roku. Nad jego grobem wystawiono z czasem klasztor i kościół.

Patron wykonawców zawodów wiążących się z ogniem: strażaków, hutników, kominiarzy, garncarzy i piekarzy.

W ikonografii św. Florian przedstawiany jest jako gaszący pożar oficer rzymski z naczyniem. Czasami jako książę. Bywa, że w ręku trzyma chorągiew. Jego atrybutami są: kamień młyński u szyi, kolczuga, krzyż, czerwony i biały krzyż, miecz, palma męczeńska, płonący dom, orzeł, tarcza, zbroja. Wizerunkowi często towarzyszy wezwanie Bogu na chwałę, ludziom na ratunek. 

Święty Florian jest historycznym patronem Głubczyc, być może po wielkim pożarze w 1603r., a także Polski. Jego święto uroczyście obchodzono w Głubczycach 4 maja , podobnie jak w innych miastach europejskich.

Po pożarze 05.05.1854 roku, z inicjatywy: ówczesnego burmistrza Adoniasa Stephana, księgarza Rudolfa Bauera, konduktora Hruzika , kupca J.N Berlinera, mistrza ślusarskiego Kachela powołano pierwszą ochotniczą straż pożarną w Głubczycach. Na odezwę odpowiedziało ponad 100 ochotników. W skład powołanego 23. 05. 1854r. zarządu weszli: właściciel majątku Beckera jako przewodniczący, kupiec Berliner jako rendant, kalkulator Ablassa jako sekretarz i burmistrz Stephan jako ławnik . Kierownikiem technicznym został konduktor Hruzik , a jego zastępcą mistrz budowlany Schnurpfeil. Jest to najstarsza straż pożarna na Górnym Śląsku.

W konsekwencji celem lepszego przewietrzania miasta i dostępu do jego wielu zaułków ograniczonych murami, przerwano w kilku miejscach stary średniowieczny mur obronny.

W 1914 roku na ul. Kozielskiej postawiono tzw. Studnię-fontannę św. Floriana dla upamiętnienia wielkiego pożaru z 1854 r. Betonowa fontanna przedstawia św. Floriana z chorągwią w ręku gaszącego wiadrem wody budynek. Na cokole poniżej cztery „delfiny” tryskają wodą.

Inne wizerunki św. Floriana w topografii miasta

Najstarszym znanym nam wizerunkiem św. Floriana w Głubczycach jest malowidło na owalnej blasze pochodzące z Bramy Floriańskiej (Grobnickiej, Klasztornej) prawdopodobnie namalowane w 1736r. Po pożarze w 1854r. wieżę bramną rozebrano, a obraz wmurowano w północną elewację kościoła o.o. Franciszkanów. Dodatkowo pod blachą umieszczono dodatkową tablicę o podobnych rozmiarach, na której po lewej stronie odtworzono stary napis, a po prawej umieszczono nowy.

W klasztorze franciszkanów na korytarzu stoi figura św. Floriana.

W kościele parafialnym znajduje się ołtarz boczny z obrazem przedstawiającym św. Floriana z końca XIX wieku.

Na kamienicy przy ul. Sobieskiego 36, nad wejściem, znajduje się medalion przedstawiający popiersie św. Floriana autorstwa Paula Ondruscha z lat międzywojennych.

Nieistniejące głubczyckie wizerunki św. Floriana:

• • • naturalnej wielkości betonowa figura św. Floriana z narożnika domu przy ul. Klasztornej 22 i rogu ul. Moniuszki – zniszczona w czasie wojny lub bezpośrednio po działaniach frontowych,
    • obraz „ochronny”w klatce schodowej domu przy ul. Krętej nr 2 – przedstawiał św. Floriana unoszącego się nad Głubczycami 1848 ( wybuch Wiosny Ludów),
    • obraz św. Floriana z widokiem Głubczyc z II połowy XVIII wieku z kościoła w Równym (zaginął w niewyjaśnionych okolicznościach po 1961r.).

Zanotowane większe pożary w Głubczycach

Głubczyce, podobnie jak wiele innych starych miast europejskich, często nawiedzane były przez pożary, które niszczyły całe kwartały miasta. Do największych znanych nam z zapisów zaliczyć można:

• • • 1231r. – spalenie przedmieść przez Husytów,
    • wielki pożar- 1476r. – ocalał jedynie kościół parafialny, pobliska szkoła, Krzyżowy Dwór joannitów (obecnie plac Armii Krajowej) oraz kilka domów,
    • 1481 r. – w południowej części miasta wybuchł pożar, który zniszczył ponad sto domów,
    • 1552 r. – w Boże Narodzenie spłonęło 3 domy przy ul. Klasztornej,
    • 1570 r. – spłonął skład słodu i zboża Hansa Satzke,
    • 1573r. – wywołany uderzeniem pioruna ogień strawił 4 stodoły przed Górną Bramą,
    • 29.04.1603r. – od umyślnego podpalenia spłonęło 30 stodół przed Dolną Bramą (obecnie okolice ronda i mleczarni)
    • wielki pożar– 28 maja 1603r.- największy pożar miasta-źródłem był dom rzemieślnika J.Arnolda przy tak zwanym końskim targu (obecnie ul. Kozielska)-w którym spłonęło 309 domów w ciągu 3 godzin. Ocalał kościół parafialny, szkoła i 39 pobliskich domów. W płomieniach zginęły 4 osoby, między innymi burmistrz Pechatschky.
    • lata 1618-1648 – wojna 30.letnia- liczne mniejsze lub większe pożary stodół i domów na przedmieściach, często wzniecanych przez żołnierzy dla rozrywki,
    • 1754 r. – od uderzenia pioruna spłonęło 5 domów,
    • 1791 r. – ogień zniszczył dom i oborę Andreasa Gissmanna na Dolnym Przedmieściu,
    • 1796 r.- spłonął dom Franza Kunisch na Dolnym Przedmieściu,
    • wielki pożar-5 maja 1854 r. – dzień po św. Florianie – pożar zniszczył budynki przy obecnej ul. Kozielskiej, wschodnią część Rynku do ul. Klasztornej , budynki z południowo-zachodniej strony ul. Krętej, ul. Warszawską aż do muru miejskiego przy ul. Staszica. Spłonęło 80 domów, a zginęło 11 osób.

W 1879r. głubczycka straż pożarna otrzymała medal za udział w III Wystawie sprzętu gaśniczego. Natomiast w 1929r. obchodzono jubileusz 75. rocznicy powstania wspomnianej jednostki straży pożarnej, z okazji której wydano broszurę.

Wykaz jednostek straży pożarnej powiatu głubczyckiego według dat założenia autorstwa Roberta Hofrichtera z 1914r.

• • • Głubczyce, 29.05.1854r.- Ochotnicza Straż Pożarna (Pierwsza na Górnym Śląsku)
    • Kietrz – 1887,
    • Baborów- 1874,
    • Bliszczyce- 1897,
    • Bogdanowice- 1901,
    • Branice -1892,
    • Chomiąża- 1901,
    • Chróścielów- 1900,
    • Dzierżysław- 1903,
    • Grobniki- 1896,
    • Klisino- 1903,
    • Lewice- 1897,
    • Lisięcice 1889,
    • Mokre- 1907,
    • Nasiedle- 1910,
    • Nowa Cerekwia -1904,
    • Nowa Wieś- 1899,
    • Pilszcz- 1903,
    • Pietrowice- 1897,
    • Rozumice- 1903
    • Równe-1903,
    • Ściborzyce Wielkie – 1903
    • Wiechowice- 1903
    • Włodzienin- 1901
    • Wojnowice- 1903
    • Wódka- 1910
    • Zubrzyce- 1901
    • Babice- 1902
    • Ściborzyce Małe – 1912,

Straż pożarna w Głubczyckim po 1945r.

OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA

Po zakończeniu działań wojennych na terenie powiatu głubczyckiego w marcu 1945 roku rozpoczęto organizację straży pożarnej i były to wyłącznie jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1945 roku powstało 19 takich jednostek, a liczyły one 266 członków. W wielu przypadkach wykorzystywano sprzęt strażacki zastany w danej miejscowości. OSP dysponowały w tym czasie 3 motopompami, 16 sikawkami ręcznymi i 1800 m węża. Wielu spośród strażaków należało do podobnych jednostek na Kresach II RP, z których przywieźli część wyposażenia. Dla przykładu Piotr Bydłowski przywiózł do wsi Chomiąża mundury, hełmy i inne drobne sprzęty, przez co naraził się swojej żonie, ponieważ ograniczył miejsce dla innych przedmiotów przeznaczonych do transportu. Podobnie Jan Szaryński, który osiedlił się w Niekazanicach.

Kolejnym etapem były remonty remiz strażackich lub ich budowa. Większość pracy wykonywali ochotnicy systemem gospodarczym i nieodpłatnie, w tak zwanym czynie społecznym. Siłą pociągową najczęściej był koń.

Pierwszym komendantem OSP w Głubczycach był Rajnold Witek.

Pierwszą jednostką Ochotniczej Straży Pożarnej w powiecie głubczyckim, która otrzymała sztandar były OSP Głubczyce.

ZAKŁADOWA OCHOTNICZA STRAŻ POŻARNA

Z czasem przy większych zakładach przemysłowych na naszym terenie tworzono Zakładowe Ochotnicze Straże Pożarne, np.: Zakład Przemysłu Dziewiarskiego “Unia”, głubczycki browar, cukrowania w Baborowie, Śląskie Zakłady Pluszu i Dywanów w Kietrzu, Zakład dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Branicach.

Obecnie na terenie powiatu głubczyckiego działa 43jednostki OSP.

ZAWODOWA STRAŻ POŻARNA

1 stycznia 1968 roku decyzją Wojewody Opolskiego została utworzona Zawodowa Straż Pożarna w Głubczycach przy Powiatowej Komendzie Straży Pożarnej w Głubczycach. W takiej sytuacji budynek dawnej straży, pochodzący z II poł. XIXw. nie był w stanie pełnić dalszej swojej funkcji. W latach 1968-1971 wybudowano przy ul. Kołłątaja w Głubczycach nową remizę strażacką, którą rozbudowano w latach 2004-2007.

Komenda Powiatowa Straży Pożarnej w Głubczycach zasięgiem obejmuje 3 gminy. Obecnie straż pożarna wykonuje poza gaszeniem pożarów inne zadania, np.: klęski żywiołowe, ratownictwo techniczne, chemiczne, ekologiczne i medyczne.

Pierwszy sztandar Komenda Powiatowa Straży Pożarnej w Głubczycach otrzymała 16 maja 2008r.

Skróty używane w tekście powyżej:

OSP – Ochotnicza Straż Pożarna

ZSP- Zakładowa Straż Pożarna

PSP – Państwowa Straż Pożarna

Źródła:

K.Maler, Dzieje Głubczyc w latach 1742-1945, Głubczyce 2006

Kronika OSP Turków

Kroniki PPSP Głubczyce